De Finse
manier waarbij je het leren niet moe wordt. Over leren leren, het leren van het geleerde en het aangeleerde
leren leren toepassen in je dagelijkse leren…………..daar kunnen we nog wat van
leren!
Astrid Verheij-Sentjens
Draait het nu om het leren van de docent, het leren van de leerling, het leren leren van de docent of om het leren leren van de leerling? Je zou het spoor bijster raken.
Een, twee , drie, vier….er is van alles te ontrafelen hier!
Na het bezoeken van de verschillende scholen, met de daarbij
behorende toespraken, lezingen en workshops begon het al aardig te gonzen in
ons hoofd. Al die input van theorie, de praktijkervaringen en de verhalen van
zowel docenten als leerlingen maakte dat ons hoofd letterlijk en figuurlijk
overspoeld werd met indrukken en informatie. De slogan: “kijken, ervaren en niet oordelen” begon ietwat op de achtergrond
te raken. Want, we zagen heel veel, en heel veel niet, en hou dan die ‘open mindset’ maar eens vast,
want je probeert enorm orde te scheppen in de theoretische chaos in je
hoofd.
Op weg naar het hotel bleek, in het eerste koffietentje waar
we, zonder dat daar enige vorm van overleg voor nodig was, alle zes eensgezind en doelgericht naar
binnen stapten, dat de theorie perfect in de praktijk toegepast kon worden.
Geheel spontaan kwam er een stukje theorie tot leven terwijl de cafeïne rustig door onze aderen
stroomde en ons voorzag van dat ene essentiële stukje dat we nou net nog even nodig hadden (voor een
enkeling voldeed de magische kracht van cacao ook blijkbaar). Er van uitgaande
dat ze er in Finland prat op gaan dat het ultieme leren binnen een cirkel van
drie dialogen gaat (Trialogical learning) paste dit dus prima in dat plaatje.
Vanuit de monoloog, met als metafoor het kopje koffie, (we dachten ieder voor
zich dat we een enorme behoefte aan cafeïne
hadden), werd deze behoefte in een vorm van dialoog (in dit geval een
sixa-loog) gedeeld en werd er met elkaar
gecommuniceerd, geëvalueerd,
van gedachten gewisseld, gespiegeld en werden er concrete nieuwe
weerslagen gemaakt van onze ervaringen (de trialoog). De helft van de groep
gebruikte daarvoor technische hulpmiddelen
(ICT als mediator!), van iPads en laptops tot het vinden van essentiële achtergrondinformatie en gewone
feitjes (iedere groep heeft een fanatieke ‘app
gadget groupie’ nodig………al was het maar om Finse toespraken letterlijk te
vertalen in het Nederlands). Wij waren uiteraard van alle markten thuis en
hebben onze Nederlandse cultuur spontaan gematcht met de Finse cultuur.
Het leerproces en het leren van de leerling staat in Finland
centraal en het voor ons schoolsysteem vanzelfsprekende doelgerichte en
oplossingsgerichte karakter bracht ons daardoor soms in verwarring. Kijkend met
onze eigen onderwijsbril op moesten we daarom soms best scherpstellen. Er hing
een heerlijke rust in de scholen (er is denk ik een aangeboren maximum op het
stemvolume) en leerlingen schuifelden (letterlijk) op kousenvoetjes door de,
enorm luxueus ingerichte educatieve en van alle gemakken voorziene, super
gefaciliteerde(!) stimulerende ruimtes. Het feit dat Finnen vanuit een
gezamenlijk gedragen waarde voor het respectvol omgaan en samenwerken met je
medemens leven is in alle lagen van het onderwijs te voelen en terug te vinden.
Vanuit ons, meer individueel ingestelde perspectief, was dat best een
bijzondere gewaarwording.
Het ‘trialogische’ aspect
werd ’s avonds met name toegepast tijdens, zeer effectieve, ‘werkbesprekingen’, waarbij allerlei
nieuwe vaardigheden en kennis werd opgedaan. Zo is Duitsland blijkbaar het
beste land om chocomelk te ‘hamsteren’,
maak je jus prima zelf (vergeet de bloem niet) en hoor je een week in te
calculeren om je kalkoen in liters appelsap te marineren. Verder is het Finse
bier (bijna) net zo lekker als die van ons eigen bierbrouwertje uit Gorinchem,
en hebben we ontdekt dat we best een
gedegen beslissing kunnen nemen en hele erge dure wijn kunnen bestellen die dan
toevallig ook nog tot de beste 3% van de wereld behoord (over excellentie
gesproken….).
En elke keer waren de tevreden, extatische
gezichtsuitdrukkingen met de daarbij behorende uitingen van genoegen, tijdens
het eten van de perfecte Tiramisu (of cheesecake of……), een perfecte reflectie van weer een geslaagde
bespreking.
Na al deze Finse onderdompelingen en culturele verassingen
is het moment gekomen dat we onze koffers weer gaan pakken. Wat laten we achter
en wat nemen we mee? Daar kunnen we nog even lekker op broeden in het
vliegtuig….voor of na een dutje, want al die indrukken maken ons tevreden maar
ook moe. Ti Ra Mi Moe!